Pterodroma

Het is 8:00u ’s ochtends, onze medereizigers komen een voor een aan in de haven van Den Helder. Het weer is goed: niet te koud, niet te harde wind en het is droog. Dit moet daarom wel een lekkere dag worden. Ons vertrouwde schip, de Hendrik Karssen ligt voor ons klaar en om 8:30u kunnen we aan boord. De bemanning van het schip ontvangt ons en we merken dat ook zij er zin in hebben. Het is de eerste Pterodroma tocht van dit jaar en dat maakt het altijd weer een extra spannend.

– Eigenlijk zou dit onze tweede tocht moeten zijn. In mei van dit jaar zouden we voor het eerst met Pterodroma naar het eiland Helgoland in Duitsland varen. Dit is destijds jammerlijk door onze eigen schuld niet doorgegaan (geen vrij kunnen krijgen, huiselijke beslommeringen, … ). Nog steeds een pijnlijke fout en herinnering: op de dag dat wij gepland hadden op Helgoland aan te komen dook hier een prachtige Wenkbrauwalbatros op in de broedkolonie van de Jan-van-Genten. Auw… maar een geluk voor de mensen die zich voor de reis van vandaag hebben ingeschreven; we hebben namelijk wel eens gegrapt dat als wij een Albatros op de Noordzee achter de boot krijgen, dat we dan stoppen met deze tripjes. Geen albatros in mei, dus alle kans om vandaag iets leuks op zee op te pikken! –

 

In de haven instrueren we iederen hoe we met zijn allen zoveel mogelijk kunnen zien. Vol goede moed varen we het Marsdiep op tussen Den Helder en Texel, maar de zee lijkt wat leeg. We zien wel een eerste Gewone Zeehond en er vliegen wat rotganzen langs, maar verder vliegt er weinig. Dan opeens zien we een bruine stip op het water liggen, al snel stijgt het adrenaline niveau want het is een jager. Jagers zijn niet voor mietjes, jagers zijn bruut, het zijn de rovers van de zee! Behalve bruut zijn het ook ondingen om goed te determineren. Bij deze jager hebben we echter geluk. Onze schipper wordt ieder jaar beter, hij denkt met ons mee, manoeuvreert zijn schip in de goede richting en ziet een hoop. Hij merkt dat we een jager zien en vaart zijn schip behendig in de richting van de vogel. Geen verre vogel die vanaf het strand wordt gezien, maar een jager op enkele meters! Wauw! Het schipt helt over, omdat we met zijn allen aan één zijde naar de jager kijken. Aan boord zitten enkele goede fotografen die de vogel fantastisch vastleggen op de gevoelige plaat. In combinatie met de experts van Pterodroma wordt de vogel als een Kleine Jager op naam gebracht. Lekker, een goed begin en een eerste leuke soort is hiermee al binnen voor de daglijst!

Door enkele gelukkigen wordt een Bruinvis gezien. Deze mini walvissen zijn meestal bang voor boten en meer dan een vluchtig vinnetje zien we daarom meestal niet op onze tochten. Zo ook ditmaal. (in totaal werden er over de dag verspreid 5 gezien).

Op de zandplaat Noorderhaaks (de Razende Bol) liggen veel zeehonden. Een snelle telling komt uit op zo’n 160 dieren. Een aantal hiervan zijn hele grote logge dieren, waarschijnlijk Grijze Zeehonden. We zijn er net iets te ver van af om ze met zekerheid te determineren. Twee roodkeelduikers laten zich aan enkelen van ons aan de voorkant van het schip redelijk fraai zien.

We varen gestaag verder. Vandaag gaan we naar het Diepe Gat. Dit is een stuk Noordzee dat meer vergelijkbaar is met de situatie op volle zee. In het diepe gat zijn we echt weg van de kustregio en kun je op een dagtocht een beetje meemaken hoe de omstandigheden verder op de open Noordzee zijn. Het is een beetje een gok. De zee is in deze regio namelijk veel leger, je kunt er uren amper vogels tegenkomen. Maar áls er iets opduikt is het meestal wel iets spannends.

De chum-o-mators Leo en Albert snijden de meegenomen vis in stukken en werpen deze overboord. Dit lokt een stroom meeuwen achter de boot, waarmee we hopen ook andere bijzondere zeevogelsoorten te lokken.

Het is interessant om te zien hoe de samenstelling van de meeuwengroep wijzigt naarmate we verder op zee komen. Langs de kust vliegen er veel Kokmeeuwen mee, maar naarmate we verder varen, neemt het aantal grote meeuwen toe en worden de aantallen Kokmeeuwen kleiner.

Door de experts aan boord worden in de meeuwenwolk enkele onvolwassen Pontische Meeuwen ontdekt. Ook zien we een enkele Noordse Stern en een jonge Visdief. Af en toe vliegen er Dwergmeeuwen voorbij. We zien alleen volwassen Dwergmeeuwen, die vooral opvallen door hun hele donkere, bijna zwarte ondervleugels en hun lichte bovenvleugels. Al op grote afstand zijn zij hierdoor herkenbaar. Dwergmeeuwen volgen vrijwel nooit de boot.

Hoe verder we varen, hoe meer soorten we meepikken. De eerste Jan-van-Gent duikt op, waarna al gauw meer exemplaren volgen. Jan-van-Genten gaan nooit vervelen! De verschillende leeftijdskleden wisselen elkaar af. Ook zien we twee volwassen Drieteenmeeuwen, wat Zeekoeten en een enkele Alk. In het begin nog ver van de boot, maar later duiken ze ook op enkele meters van de boot op. De koeten zijn wel schuw. Zo gauw de boot te dicht bij komt, duiken de vogels onder. Wat ons opvalt is dat de aantallen laag zijn. Meestal zitten er twee vogels bij elkaar. Zou het een slecht broedseizoen zijn geweest?

11:11u, consternatie op het achterdek. Er wordt in de verte een jager gezien. Een donkere vogel komt langzaam dichterbij in het kielzog van de boot. Het blijkt een nieuwe dagsoort: De Grote Jager. Even duikt de jager op in de meeuwenwolk en vliegt dan door in noordelijke richting.

De hele ochtend zien we zangvogels op zee. Het moet een goede trekdag zijn vandaag. We konden Vinken, Veldleeuweriken, Graspiepers en Spreeuwen determineren. Eenmaal wordt een Witte Kwikstaart gezien. Een paar vogels bleven ongedetermineerd. Helaas probeerden ze niet aan boord te landen.

Rond half twaalf bereiken we ons verste punt. Het Diepe Gat. De kleur van de zee lijkt hier anders te zijn dan tijdens de rest van de reis, het is er blauwer. Ook drijft er meer zeewier. De tellers Wouter en Sander van Pterodroma ontdekken een echte zeevogel. Een tube-nose (buisneus): de Noordse Stormvogel. Noordse Stormvogels zijn tegenwoordig helemaal niet zo makkelijk om vanaf de kust te zien te krijgen. Dit is dus een mooie bonus voor iedereen die vandaan meereist. Onze schipper werkt weer goed mee en we krijgen met zijn allen de vogel erg mooi te zien.

Na de Noordse Stormvogel draaien we om en varen we weer in de richting van Texel. Wouter chumt een groot deel van deze route, maar de zee is hier vrij saai. Buiten de Zeekoeten worden er niet veel soorten gezien. Een Grote Jager laat zich nog even leuk zien. Naarmate we dichter bij Texel komen neemt het aantal vogels weer toe. We zien wat Zwarte Zee-eenden, een paar Roodkeelduikers, een Eider, nieuwe Pontische Meeuwen en een Middelste jager. Op de foto’s van Gijsbert Mourik, blijkt achteraf dat er ook kort een 1e winter Zwartkopmeeuw achter de boot heeft gehangen.

Bij de Razende Bol aangekomen wordt een spannende jager opgepikt die niet op naam kon worden gebracht.

In het Marsdiep worden we nog getrakteerd op een geweldig spektakel: misschien wel 20.000 vogels vliegen parralel aan de boot. Over de gehele lengte van de dijk vliegen vogels. Het zijn vooral Bonte strandlopers. Deze enorme groepen zien we wel eens boven het wad of boven de Razende Bol, maar het was de eerste keer dat we ze zo dicht bij de boot zagen. Een overweldigend beeld, dat het belang van de Waddenzee nog maar eens illustreert. Iets om stil van te worden, zo mooi!

Terwijl iedereen nog napraat over de leuke dag, varen we de haven in. Hier trakteert Bertus (een minimaal 10 jaar oude Grijze Zeehond) ons nog op een mooie show. Op enkele meters van de boot zwemt Bertus diep teleurgesteld. We hebben geen stukje vis voor hem overgehouden… Volgende tocht, Bertus!

 

Geschreven door Wouter Teunissen.

Daglijst:
Vogels

Roodkeelduiker: 3
Duiker spec: 3
Fuut: 4
Aalscholver: 9
Noordse stormvogel: 1
Grauwe gans: 7
Rotgans: 227
Eidereend: 2
Zwarte zeeëend: 150
Middelste zaagbek: 1
Jan-van-Gent: 35
Bonte strandloper: 20.000
Kanoetstrandloper: 300
Tureluur: 1
Zilverplevier: 1
Scholekster: 23
Alk/zeekoet: 18
Zeekoet: 34
Alk: 7
Grote jager: 2
Middelste jager: 1
Kleine Jager: 1
Jager spec: 1
Kleine mantelmeeuw 15 juv
Grote mantelmeeuw: 40
Zilvermeeuw: 100
Pontische meeuw: 5 (1e kj:4 en 2e kj: 1)
Kokmeeuw: 50
Stormmeeuw: 60
Zwartkopmeeuw: 1 (1e kj:1)
Drieteenmeeuw: 2 ad.
Dwergmeeuw:10
Grote Stern: 3
Noordse/dief: 2
Visdief: 4
Noordse Stern: 1
Spreeuw: 747
Veldleeuwerik: 19
Witte Kwikstaart: 1
Graspieper: 127
Vink: 42
Zangvogel spec: 31

 

Zoogdieren

Bruinvis: 5
Gewone zeehond: 2
Grijze Zeehond: 1
Zeehond spec: 160